Mierikswortel (Armoracia rusticana) behoort evenals kool tot de Kruisbloemenfamilie. De planten zijn oorspronkelijk uit Oost-Europa afkomstig. Mierikswortel wordt ook wel peperkruid of waterpeper genoemd, wat naar de zeer scherpe smaak verwijst.
De planten zijn weliswaar volledig winterhard, maar ze worden voor een betere consumptie kwaliteit meestal eenjarig gekweekt. In het eerste jaar verschijnen er rozetten van middelgroene, gesteelde, langwerpig-ovale bladeren met gekerfde randen. In het tweede jaar krijgen de planten tot 1,5 m hoge, vertakte bloemstengels met kleine, geurende, witte bloemen. Het zaad ontwikkelt zich in buikvormige peulen en is onvruchtbaar.
De lange penwortels kunnen in de keuken worden gebruikt en hebben ook een geneeskrachtige werking. Ze zijn zeer stevig, aan de buitenkant geel- of lichtbruin, van binnen wit of geelwit. De hoofdwortels bereiken een doorsnee van 3-8 cm. Vooral aan de onderkant ervan ontstaan dunnere zijwortels, die voor de vermeerdering worden gebuikt. De smaak wordt bepaald door verschillende mosterd oliën, maar mierikswortel bevat ook zeer veel vitamine C, kalium en calcium.
In de keuken wordt versgeraspte mierikswortel veelal gemengd met appel en room, om de scherpe smaak wat te verzachten. Mierikswortelsaus past goed bij vleesgerechten.
Als geneeskrachtig middel worden meestal de verse wortels gebruikt. De stoffen erin bevorderen de doorbloeding van de slijmvliezen, stimuleren de werking van maag en darmen en werken slijmoplossend. De oliën dienen daarnaast als breed spectrum antibioticum tegen door schimmels en bacteriën veroorzaakte aandoeningen.
 |
Eigenschappen
Oogstperiode:
Bijzonderheden:
Standplaats:
Grond:
Hoogte tot:
Latijns/wetenschappelijke naam:
|
Mierikswortels kweken en oogsten
Wanneer u mierikswortel na het planten aan zichzelf overlaat, krijgt u meestal alleen maar dunne, sterk vertakte wortels.
Rechte, dikke wortels ontstaan als u de zijwortels voor het planten stevig met een doek afwrijft en daarbij alleen de onderste en bovenste 3 cm overslaat. Op deze wijze verwijdert u alle knoppen voor nieuwe zijwortels, die alleen energie aan de plant onttrekken. In juni, als de bladeren ongeveer 10 cm lang zijn, legt u de wortelkoppen bloot en snijdt u met een scherp mes de zijwortels tot de sterke hoofdwortel af. Zo voorkomt u de ontwikkeling van meerkoppige wortels. In de professionele teelt worden mierikswortels daarnaast tussen juni en augustus bij bewolkt weer voorzichtig ‘gelicht’, maar wel zo dat de uiteinden in de grond blijven. Net als bij het planten, worden de wortels nog een keer gewreven, zodat alle nieuw ontstane knoppen van de zijwortels worden verwijderd.
Oogst mierikswortels vanaf oktober, zodra de bladeren afsterven en zolang de grond nog niet bevroren of met sneeuw bedekt is. Wip de wortels met de spitvork voorzichtig uit de grond. Laat ze enkele uren opdrogen, maak ze schoon en sla ze in een kist met vochtig zand op. Zet de kist met de wortels op een koele plaats.
Tips: Toom de uitbreidingsdrang van mierikswortels in door een plantgat met planken of platen af te bakenen. Graaf ze 60-80 cm diep in de grond en plant de mierikswortel in het midden. De planten gedijen ook goed in grote kuipen van ongeveer een meter hoogte.
In het najaar bij het oogsten van mierikswortel, de ongeveer 20 cm lange zijwortels afsnijden. Deze weer direct planten.
Onderhoud het jaar rond
| Voorjaar | Zomer | Najaar |
| Maak eerst de grond diep los en werk er compost door. De stekken met een doek schoonwrijven, maar de bovenste en onderste 3 cm overslaan. Dan met het schuin afgesneden uiteinde naar onderen, schuin in de grond zetten. Opvullen met aarde en royaal water geven. | Bij droogte gieten. Begin juli de wortels blootleggen en de zijwortels afsnijden. Op deze wijze worden de hoofdwortels bijzonder dik. | Vanaf oktober als de bladeren afgestorven zijn, de wortels voorzichtig met de spitvork uit de grond wippen. De zijwortels direct terugplanten. |
| Tips bij het kopen | Tips van de prof | Licht en grond | Problemen |
| Koop in het voor- of najaar verse wortelstekken. Deze moeten potlood of vingerdik en 20-30 cm lang zijn en bij voorkeur in folie of vochtig mos zijn verpakt. Koop nooit onverpakte of verdroogde wortelstekken van mierikswortel. | Mierikswortels kunnen heel goed worden bewaard. Leg de in het najaar geoogste wortels in een kist met vochtig zand. Op een koele en droge plaats opslaan. Mierikswortel behoort tot de Kruisbloemigen.Vrucht wisseling is belangrijk. | Zon tot halfschaduw. Deze planten stellen weinig eisen, maar houden van een plekje waar ze ongestoord kunnen groeien. Voedselrijke, diep losgemaakte grond, die los en licht vochtig is. Zware grond met zand verbeteren. | Rand wordt door een schimmel veroorzaakt. Het gevolg zijn verstopte vaten die in een dwarsdoorsnede als zwarte spikkels zichtbaar zijn en als u de wortels in de lengte doorsnijdt als strepen. Aangetaste planten vernietigen. Op deze plaats minstens vier jaar lang geen mierikwortel planten. |
