Een L-verbindingen maken van hout kunt u op vele manieren, op deze pagina komen ze allemaal aan bod van gespijkerde L-verbinding tot de zwaluwstaart variant.
Dit is deel 2 over alle houtverbindingen. Eerder besproken houtverbindingen vind u hier terug -> Houtverbindingen maken
Enkele zwaluwstaart
De enkele zwaluwstaart is een mechanisch sterke verbinding voor dwarsbalken die een last moeten dragen.
Teken de staart af en zaag hem uit met een kapzaag. Maak de helling van de staart 1 op 6 voor naaldhout en 1 op 8 voor loofhout. Teken de vorm van de staart helemaal rond de balk af en zaag zorgvuldig langs alle lijnen. Breng de staart vorm over naar het andere stuk hout, door deze vorm af te tekenen met een potlood of een mes. Zaag langs de borsten van de zwaluwstaart uitsparing en maak een extra snede in het midden van de uitsparing ter vergemakkelijking van het wegsteken. Breng de verbinding vóór het lijmen eerst even droog aan, om te kijken of hij past.
- 1. Zaag de pen op maat met de kapzaag aan de te verwijderen kant van de lijnen.
- 2. Schrijf de juiste vorm van de zwaluwstaart af met het potlood langs de pen.
- 3. Zaag tot op de borst in en maak een zaagsnede in het midden als hulp voor het verwijderen van overtollig hout. Werk het gat met een beitel bij tot de juiste diepte.
- 4. Maak alle borsten en kanten vlak, opdat het een sterke penverbinding wordt. Breng na controle de lijm aan, afwerken als de lijm droog is.
L-verbinding hoeken maken
Wanneer de werkstukken moeten worden geschilderd of waarbij het uiterlijk van je constructie er niet toe doet. Kunt u er voor kiezen ingewikkeld verbindingswerk te vermijden. Met moderne lijmsoorten, samen met schroeven of houten deuvels, kan men sterke hoekverbindingen maken. Hier onder worden zes methoden getoond. De bovenste drie rusten op hoekklampen en de onderste drie op metalen of houten hoekverbindingsmiddelen.
De houten klampen kunnen vierkant af driehoekig van dwarsdoorsnede zijn. De driehoekige klampen zien er in kasten netter uit. De stevigheid van deze verbindingen hangt voor een groot deel van de lijm af, ze moeten niet alleen worden gelijmd, maar ook genageld, gedeuveld of geschroefd.
Sla de spijkers zwaluwstaart gewijs in het hout. Breng de gaten voor deuvels of schroeven niet op één lijn aan, om te voorkomen dat het hout in de richting van de draad splijt. Zorg ervoor dat de houten deuvels of schroefen elkaar in het midden niet tegenkomen.
Metalen hoekijzers kunnen ofwel langs de boven- en onderkant van de hoek worden aangebracht of in de inwendige hoek van de verbinding worden geschroefd. De eerste methode geeft meer stevigheid. Metalen hoekijzers moeten worden geschilderd om roesten te voorkomen.
Driehoekige hoekplaten van hout of metaal, die ook boven en onder op de verbinding worden aangebracht, worden aan de hoek gelijmd en gespijkerd. Begin eerst dan aan het afwerken van de buitenranden, als de lijm is gedroogd.
Sponning- en groef verbindingen
Vereenvoudig de constructie van laden en andere werkstukken, die gewoonlijk gezwaluwstaarte hoeken nodig hebben, door in plaats daarvan sponning- en groef verbindingen te gebruiken. Men kan deze snel maken, en ze zijn sterk genoeg voor de meeste werkstukken.
Laat wat extra lengte over aan de voorkant, omdat u de sponning iets breder kunt maken dan de dikte van het hout waarmee zij moet worden verbonden. Dit geeft de mogelijkheid voor een mooie, vlakke afwerking. De diepte van de sponning moet niet meer dan driekwart van de dikte van het hout zijn. Zaag de sponning met een kapzaag of een op een werkbank gemonteerde elektrische zaag. Maak het kopse eind van het verbindende stuk goed vlak. Lijm en spijker de verbinding en sla de spijkers voor extra stevigheid zwaluwstaarts gewijs in.
Gebruik deze verbinding op de voorste hoeken van laden, waarbij de voorkant voorbij de zijkanten steekt. Het uitstekende deel bedekt de groeven die in de zijden van de laden zijn aangebracht voor de triplex bodem van de lade.
Gebruik voor voorkanten van laden, die buiten de zijkanten uitsteken, een sponning- en groefverbinding. Zaag de groef (doorlopende inkeping) aan de binnenkant van de voorzijde van de lade en de sponning aan de binnenkant van de zijde. Zowel groef als sponning kunnen met een zwaluwstaart worden gemaakt voor extra stevigheid. Een boorschaaf is ideaal voor de afwerking van beide verbindingen.
Slis- en tand verbindingen
De slis- of vingerverbinding is sterk, maar moet goed worden gemaakt om voldoening te geven. Deze verbinding is ideaal voor bijvoorbeeld het verbinden van poten aan stoelarmen. Gebruik de slisverbinding op een hoek (waar hij eigenlijk een open pen en gatverbinding is) of bij een T-verbinding, waar hij sterker is en er beter uitziet dan een halfhouts overkepende T-verbinding.
Stel voor beide typen de punten van een dubbel kruishout zo in, dat de rand van het werkstuk in drieën wordt verdeeld. Teken haaks de borstlijnen op beide stukken hout en kras de keeplijnen in. Met een gewoon kruishout gaat het ook, als u twee instellingen gebruikt. Geef de uitsparing duidelijk aan met potlood, zodat u geen vergissingen maakt bij het zagen.
Zaag de uitsparing uit en volg daarbij de kraslijnen van het kruishout. Verwijder het grootste deel van de uitsparing door bij de bodem overdwars te zagen met een figuurzaag. Maak de bodem op de borstlijn vlak met een smalle beitel. Zaag de vinger van een hoekverbinding zoals u met een pen zoudt doen. Maak op de doorlopende verbinding de vinger door aan beide zijden de helft van de dikte te verwijderen (inzagen tot de kruishoutlijnen en de uitsparing vanaf beide zijden uitsteken.
Beide verbindingen kunnen steviger worden gemaakt door er van bovenaf houten drevels door te slaan. Voor extra stevigheid moet men de gaten door de drevels iets opzij zetten, zodat de pen, als hij wordt ingedreven, de vinger tegen de bodem van de uitsnijding dwingt.
De tand- of kam verbinding wordt gewoonlijk machinaal gemaakt, maar hij kan voor licht meubelwerk of kisten ook met de hand worden gemaakt in plaats van zwaluwstaart verbindingen. De bewerking moet zorgvuldig geschieden. Een van beide stukken hout moet beide eindtanden bevatten; het totaal aantal tanden van dat stuk zal daarom oneven zijn. Teken de tanden af met een dubbel kruishout en werk daarbij vanaf dezelfde rand. Kerf alle borstlijnen in met een aftekenmes. Wrijf krijt in de kerven om de lijnen duidelijker te maken, en geef de uitsparing aan. Controleer de aftekening op beide stukken vóór het zagen.
Verstek verbindingen
Verstekverbindingen worden gebruikt voor schilderijlijsten en grotere werkstukken, zoals boekenkasten. De hoek van 45° van het verstek moet voor een goed resultaat nauwkeurig worden afgezaagd en afgewerkt. Hij moet ook op de een of andere manier worden verstevigd.
De eenvoudigste manier van versteviging is lijmen en spijkeren/schroeven. Smeer beide vlakken in met lijm, zet daarna de hoek tussen beschcrmlatjes in een bankschroef. Dit voorkomt dat de hamer de verbinding uit zijn vorm slaat. Sla de spijkers zwaluwstaartsgewijs in en vul de gaten op.
Verstekken met een losse veer zijn nog sterker. Zorg ervoor de rand van het verstek niet te beschadigen dooreen blok van 45″ te maken dat dezelfde dikte heeft als het werkstuk. Klem het blok en het werkstuk samen in een bankschroef en schaaf de groef in, gebruik daarbij het blok als geleider. Maak de veer van multiplex met een korte draad.
Vastzetten met houten deuvels heeft ook zijn nut, maar de gaten moeten zorgvuldig worden geboord. Plaats ze nauwkeurig door op één verstekkant spijkers te slaan op de plaats waar de houten deuvels moeten komen. Knijp de spijkers met een nijptang af en druk ze in de andere verstekkant. Verwijder de spijkers en boor beide rijen gaten in rechte hoeken op het verstek. Plaats de gaten zo dicht mogelijk bij de inwendige hoek van het werkstuk, om voldoende lengte voor de houten deuvel te verkrijgen.
Doorgaande zwaluwstaarten
De doorgaande zwaluwstaartverbinding is de sterkste en meest decoratieve van de hoekverbindigen; hij wordt vaak gebruikt voor de achterkant van laden.
Zet voor u begint alle stukken hout bij elkaar en teken de stukken die aan elkaar komen te zitten af op de plaats waar ze de hoeken vormen, om verwisseling later te voorkomen. Schaaf de uiteinden van elk stuk op een futselplank en houd daarbij overal 1,5 mm over. Zet het kruishout op de dikte van het hout plus 0,75 mm (de ruimte die bij elke hoek mag worden verspild). Schrijf de kraslijn af op alle zijden en randen van het werkstuk.
De grootte en het aantal van de staarten hangt af van het soort werkstuk. Voor een lade van 10 cm diep bijvoorbeeld zijn drie staarten van l,5 cm ideaal. Gebruik voor groter werk grovere staarten. Gebruik zwaluwstaart mallen (hoeken 1:6 voor zachthout, 1:8 voor hardhout) om de staarten aan te geven. Schrijf de lijnen ook af op de kopse vlakken.
Zaag de staarten uit met een kapzaag en volg daarbij de lijnen aan de kant die wordt uitgezaagd. Verwijder het grootste deel van het overtollige hout met een beugelzaag. Bijwerken met een smalle beitel met schuine kanten. Als u een aantal verbindingen moet maken, kunt u tijd sparen door alle staarten, in de bankschroef tegen elkaar geklemd, tegelijk te zagen. Kijk of de verbindingen passen en laat ze in dit stadium nog droog, voor het geval verder bijwerken nodig is. Als alles in orde is, lijm en klem het werkstuk dan in elkaar. Werk de verbindingen tenslotte af met een schaaf.
Krijt het kopse vlak om de tanden aan te geven en klem het stuk hout rechtop in een bankschroef. Plaats de staarten over het gekrijte einde en ondersteun het andere einde van dc plank. Schrijf dan met een fijne kraspen, een naald of iets dergelijks de tanden af. De lijnen zijn dan te zien in het krijt. Trek ze door met potlood, recht tot op de borst. Zaag de tanden uit met de kapzaag, zaag het grootste deel van de uitsparing weg met een beugelzaag en werk dc borsten af met dc grootst mogelijke beitel.
- 1. Zaag de staarten terwijl het werkstuk in dc bankschroef is geklemd met een kapzaag. Zaag aan de kant van het overtollige hout.
- 2. Verwijder het grootste deel van de uitsparing met dc figuurzaag. Let erop niet in de staarten te zagen. Houd de zaag precies horizontaal.
- 3. Werk de staarten bij met een smalle, schuin aflopende beitel. Houd het werkstuk op zijn plaats door het vast te zetten.
- 4. Schrijf de pennen af door de staarten als vorm te gebruiken. Gebruik een fijne kraspen.
- 5. Zaag langs de kraslijnen en verwijder het overtollige hout met een figuurzaag. Bijwerken met een zo groot mogelijk beitel.
- 6. De voltooide verbinding moet stevig passen als ze in elkaar wordt geklopt. Gebruik een stukje hout om te voorkomen dat het werkstuk door de hamer wordt beschadigd. Plaats dc pennen boven en onder bij frames en aan de achterkant bij laden.
De verdekte zwaluwstaart wordt gebruikt als de kopse kanten van de staarten het uiterlijk van het werkstuk zouden bederven, zoals bij de voorkanten van laden, boekenkasten en raamwerk van betere kwaliteit.
De tanden komen tegen het overlappende deel aan te zitten en dc staarten aan de zijkant. Zaag en schaaf de zijde op de precieze lengte van de lade, min de dikte van de overlapping (3 mm op 18 mm hout, een verhouding van 1:6). Zaag en schaaf de voorkant op de afmetingen van de opening waarin hij moet passen. Zet het kruishout op de dikte van de voorkant, min 3 mm voor de overlapping. Trek kraslijnen op het kopse einde van de voorkant en op de binnenkant en lijnen rondom het uiteinde van de zijkant met dezelfde instelling van het kruishout. Schrijf de staarten af zoals voor de gewone zwaluwstaart en zaag ze vervolgens op precies dezelfde manier uit.
Plaats de staarten tegen lijn op de voorkant en schrijf de vorm van de tanden af. Schrijf de diepte van de tanden nu af op de binnenkant van de voorkant. Zaag de tanden op 45°, en houd het hout daarbij rechtop in de bankschroef. Steek de uitsparing uit en houd daarbij de beitel weg van lijn totdat het grootste deel is verwijderd.
Het uitsteken van de tanden voorkomt dat men recht in de hoeken ervan zaagt. Haal het overtollige hout op deze punten weg met de kleinst beschikbare beitel, bij voorkeur 3 mm breedte. Werk de binnenkanten van de tanden af met een beitel met schuine kanten. Laat tenslotte een groef voor de bodem van de lade door een staart lopen, zodat die wordt bedekt door de overlapping.
Variaties op deze verbinding zijn de dubbel verdekte zwaluwstaart, die maar een klein deel van het kopse vlak laat zien, en de verborgen of verstek zwaluwstaart, die de constructie ervan geheel verbergt. Bij beide verbindingen moeten voor een goed resultaat de tanden eerst worden uitgezaagd.
Men heeft heel wat ervaring nodig om deze verbindingen met succes te kunnen maken.
