Geluidsisolatie

Het nut van een goede geluidsisolatie tegen (ongewenst) geluid is vrijwel iedereen duidelijk. Helaas komt het nog voor dat mensen elkaar hinderen door het maken van herrie. Geluidsisolerende maatregelen helpen slechts als ook de mentaliteit meespreekt: geen onnodig gedribbel op hard schoeisel wanneer u beneden buren hebt, geen voluit opengedraaide luidsprekerboxen of een tuinfeest tot in de kleine uurtjes.

Wel is het toekennen van waarden als rumoerig, rustig, wel of niet last van buren, enzovoort, subjectief. De één heeft meer of minder last van iets dan de ander. Wat de één lawaai vindt, vindt de ander een plezierig muziekje. Je kunt geluiden negeren of er juist op letten. Na het isoleren extra scherp gaan zitten opletten of je nog wat hoort, is een verkeerde manier. Het resultaat van de isolatiewerkzaamheden zal zeker tegenvallen. Daarbij is nog gebleken dat gewenning een even grote rol speelt. Men ‘vergeet’ na enige tijd hoe het vroeger was, het contrast vervaagt en hiermee dus de maatstaf om de huidige situatie te beoordelen.

Bedenk dat als u de zwakste schakel ijzersterk maakt, de voordien één na zwakste schakel de zwakste is geworden! Verwacht daarom van alle geluidsisolatie niet meer dan dat het probleem dat u heeft, wordt teruggebracht tot binnen voor u aanvaardbare grenzen.

Begrippen

• Geluid: trillingen van de lucht, voor mensen hoorbaar tussen 20 en 20.000 trillingen per seconde (frequentie), wordt uitgedrukt in ‘hertz’ (Hz). Het menselijk oor is het gevoeligst voor trillingen tussen 100 en 5000 Hz (100 Hz is bromtoon, 5000 Hz is hoge fluittoon).
• Geluidssterkte: volume, niveau of geluidsdruk. Het ene geluid is ‘harder’ of ‘zachter’ dan het andere. Wordt uitgedrukt in de (logaritmische) waarde decibel.
• Luchtgeluid (overdracht): de geluidsbron brengt in een ruimte de lucht in trilling, deze treft een muur of vloer die op zijn beurt in trilling wordt gebracht en het geluid afgeeft aan de andere zijde (af- of uitstralen). Bij voorbeeld: radio, praten, verkeerslawaai.
• Contactgeluid (overdracht): de geluidsbron draagt geluid door direct contact op muur of vloer over. Deze elementen geven dit aan de andere zijde weer af. Bij voorbeeld: een spijker in de muur slaan, boren in de muur, het gebruik van een wandkoffie-molen, geloop boven uw hoofd, sanitaire geluiden.
• Nagalm: wanden, vloeren, plafonds weerkaatsen voor een deel de in de ruimte geproduceerde geluiden, bij voorbeeld in een betegeld trappenhuis. Is dit te veel, dan galmt de ruimte. Toepassing van geluidsabsorberende materialen helpt (geluidsabsorptie).
• Geluidsisolatie: het voorkomen dat luchtgeluiden onnodig (lees: hinderlijk) worden overgedragen van de ene ruimte naar de andere. Het voorkomen dat contactgeluiden ontstaan, door toepassing van zachte materialen, veerkrachtige verbindingen of tussenlagen of door speciale constructies. Geluidsisolatie, met name het tegenhouden van luchtgeluid, is iets totaal anders dan geluidsabsorptie. Isolatie kan alleen geschieden door toepassing van zware materialen, goede kierdichting of vernuftige constructies.
• Geluidsabsorptie is het vermogen van bepaalde materialen of constructies om geluiden op te nemen (absorberen) uit de ruimte zelf. Dit is iets anders dan geluidsisolatie. Absorptie vindt reeds plaats bij het meubileren van de vertrekken, waar vloerbedekking, gestoffeerde meubels en gordijnen reeds hinderlijke nagalm wegnemen. Geluidsabsorptie wordt vooral toegepast als de geluiden in het vertrek zelf hinderlijk zijn. Absorberende materialen als kurk, zachtboard, houtwolcement of schuimplastic worden op de ‘harde’ ondergrond van plafonds en wanden bevestigd

Geluidsisolatie

Geluidsisolatie kan soms zeer eenvoudig plaatsvinden, bij voorbeeld door het dichtkitten van gekrompen houten buitenkozijnen, het aanbrengen van tochtprofielen in beweegbare ramen en het opnieuw invoegen (en goed volzetten) van slechte buitenmuren. In deze gevallen kan (enige) vermindering van verkeerslawaai het gevolg zijn. Isoleren tegen geluid is echter in het algemeen ingewikkeld doordat geluid zich in de constructie (bij voorbeeld een muur tussen twee woningen) voortplant. Eenmaal doorgedrongen in de constructie heeft isolatie geen waarde meer. Bij grote overlast is het raadzaam een deskundige te raadplegen. Ook hier geldt: voorkomen is beter dan genezen. Bij de huidige nieuwbouw wordt gelukkig veel aandacht aan geluidshinder en het voorkomen hiervan besteed. Een voorbeeld hiervan is de ankerloze spouwmuur tussen twee woningen (woningscheidende muur).

Een goede geluidsisolatie wordt bereikt door te zorgen voor goed volgezette lijmverbindingen (bij blokken). Bij verwerking van gipsplaten is het voldoende vullen van de naden met voegenvuller belangrijk. Ook het opvullen van holle ruimtes (bij voorbeeld bij gipsplaat) met glas- of steenwol is een vereiste voor een bevredigende geluidsisolatie.

Het isoleren van een woningscheidende vloer dus tussen u en uw bovenburen heeft vaak niet het beoogde succes. Het verbeteren van geluidsisolatie kan niet door u worden uitgevoerd door tegen uw plafond bij voorbeeld akoestische (geluidsabsorberende) tegels of platen aan te brengen. Dit vereist ingrijpende maatregelen, vooral als de vloer uit een houten balklaag is samengesteld.

Rest nog te vermelden dat wering van straat geluiden door ramen verbeterd kan worden door toepassing van dubbel glas. Dubbele ruiten hebben pas zin als ze minimaal 6 mm, doch bij voorkeur verder uit elkaar staan. Kies hierbij glas van verschillende dikten (dikste ruit buiten). Bedenk wel dat bewegende ramen als doel hebben om ventilatie mogelijk te maken. Zodra een raam echter open staat, is de ingebouwde geluidsisolatie nihil.

Plafonds en wanden

Voor plafonds worden veelal tegels en platen toegepast. Ook geperforeerde tegels zijn bruikbaar. Deze kunnen van diverse grondstoffen zijn gemaakt. Het oppervlak mag hard zijn, omdat het absorberend vermogen bereikt wordt door de aangebrachte gaatjes of sleuven. Geperforeerd zacht- en hardboard zijn hiervan voorbeelden, waarbij de laatste kan zijn voorzien van een laag minerale wol. Een gedeelte van het absorberend vermogen kan teniet worden gedaan door schilderen van het oppervlak: de perforaties worden door de verf verstopt.

Een ander soort is zacht materiaal, waar geluidstrillingen in het gehele oppervlak kunnen dringen en hierin worden gesmoord, zoals (geperste) minerale wol en tegels van minerale vezels. Hier geldt ook dat de akoestische waarde terugloopt wanneer het oppervlak geschilderd wordt.

Wanneer geluidsabsorptie een voorname eis is, bij voorbeeld tijdens muziekbeoefening, is het raadzaam een deskundige in te schakelen. Voor verbetering van geluidsabsorptie kan een speciaal roosterplafond worden geconstrueerd. Dit is een open roosterwerk (enigszins) verlaagd aangebracht. Hierboven wordt een absorberend materiaal (minerale wol) gelegd. De roosters kunnen vervaardigd zijn van houten latten, die op enkele centimeters van elkaar zijn gelegd of speciaal ontwikkelde systeemplafonds van bij voorbeeld kunststof.