Houtrot verwijderen, repareren en vullen? Houtwerk van kozijnen, deuren en ramen aan de buitenzijde van het huis, gaat rotten als het niet goed wordt onderhouden.
Houtrot
Er zijn slechts betrekkelijk weinig zgn. bestendige houtsoorten, die dus immuun zijn voor aantasting door vocht, schimmels en bacteriën. Bijna alle houtwerk moet dan ook met grote zorgvuldigheid beschermd worden tegen die vernielende invloeden. We kunnen ze gemakshalve allemaal rangschikken onder de naam ‘houtrot’. Vocht is wel de grootste vijand. Wat het water allemaal uitricht, is vaak gedurende lange tijd onzichtbaar, omdat het rottingsproces zich afspeelt onder de verflaag.
Schilderen (of op een andere manier afwerken) van hout heeft weliswaar een verfraaiende functie, maar dat die afwerking het hout zo goed mogelijk tegen vernielende invloeden moet beschermen is in feite belangrijkste. Slecht onderhouden schilderwerk is een regelrechte uitnodiging in ons regenachtig klimaat, om onder die afwerklaag duchtig huis te houden. Het gevelhout (raam- en deurkozijnen, houten gootlijsten enz.) is op bepaalde plaatsen extra gevoelig voor rot.
Horizontale delen waarop water kan blijven staan, zoals de onderdorpels van raamkozijnen, en de onderkanten van verticale delen zoals de kozijnstijlen van ramen en deuren, zijn gewoonlijk het eerst aan de beurt. Vaak zijn die verticale delen aan de kopse kant niet erg goed behandeld. Smalle naden, door werking in het hout ontstaan, geven vocht voldoende vrije toegang om zich via de onvoldoende beschermde kopse kanten omhoog te werken. De gevolgen daarvan blijven lang onzichtbaar. Het is dan ook een zaak van gezond verstand om van tijd tot tijd enige controle uit te oefenen. Die controle moet in elk geval worden verricht wanneer het houtwerk aan een nieuwe schilderbeurt toe is. Bij het afschuren of -krabben van de oude verflaag komen de zwakke plekken soms meteen te voorschijn. De verf laat op de plaatsen waar zich houtrot voordoet heel gemakkelijk in de vorm van schilfers verwijderen. Donkere verkleuring van het dan te voorschijn komende kale hout is een duidelijke aanwijzing dat er ‘iets rot is’.
Ook wanneer het er op het oog allemaal wel redelijk uitziet, kan een extra check heel nuttig zijn. Prik, vooral op de genoemde verdachte plaatsen, met een scherp mesje of een dunne priem in het hout. Dus vooral in de hoeken van raamkozijnen, aan de onderkant van deurkozijnen, aan de onderkant van de onderdorpels van kozijnen enz. Wanneer de punt van het gereedschap gemakkelijk in het hout dringt, is er minstens van beginnend rot sprake.
Maak die plaatsen volkomen vrij van oude verf en onderzoek nauwkeurig in hoe verre het hout is aangetast. Al het niet gezonde hout moet worden uitgestoken. Gebruik daarvoor een smalle beitel. Werk alles weg, tot u weer op gezond (vast) hout, normaal van kleur bent aangeland
Gaten vullen
De uitgestoken gedeelten kunnen daarna worden gevuld met een reparatiemiddel (houtrotvuller). Als zo’n gat vrij diep is, moet dit reparatiemateriaal in enkele lagen worden aangebracht, elk niet dikker dan ca. 1 cm. De volgende laag pas aanbrengen wanneer de vorige voldoende verhard is. Strijk de laatste laag vlak en glad af, gelijk met het oppervlak van het omringende houtwerk. Wanneer ook die laatste laag hard is, schuurt u alles glad, waarna opnieuw geschilderd kan worden, na eventueel nog wat bijgeplamuurd te hebben.
Delen vervangen
Vooral bij de kozijnen van naar buiten toegang gevende deuren kan er sprake van een zo ernstige aantasting zijn, dat er praktisch niets meer te vullen valt. Soms zijn nl. de onderste gedeelten van zulke kozijnstijlen geheel weggerot. Dit is dan gewoonlijk te wijten aan een niet of onvoldoende behandelde kopse kant. Bij het uitsteken van het rotte.hout blijkt al gauw of het inderdaad zo ernstig gesteld is. Ga dan na tot op welke hoogte het hout is aangetast en zaag het onderste deel van de kozijnstijl af. In de plaats daarvan moet een nieuw stuk aangebracht worden. Dit moet vanzelfsprekend van gelijke breedte en dikte zijn en zo nodig in het profiel van het bestaande kozijn worden geschaafd.
Maak het vervangende stuk op de vereiste lengte. Behandel het vervolgens met menie of grondverf. Wanneer die droog is, strijkt u (om herhaling van het euvel te voorkomen) de kopse kant die onderaan komt, met tweecomponentenlijm in. Daardoor worden de open poriën van het kopse vlak volkomen afgedicht, zodat optrekkend vocht er geen vat meer op kan hebben. Lijm vervolgens het vervangende kozijndeel, ook met tweecomponentenlijm, op zijn plaats. Wanneer de lijm hard is: in de grondverf zetten, de aansluitingnaad dichten en glad afstrijken met plamuur, schuren en tenslotte het hele kozijn een nieuwe, zorgvuldige schilderbeurt geven.
Raamdorpels
Wanneer een onderdorpel van een raamkozijn in zo ernstige mate door rot is aangetast dat uitsteken en opnieuw vullen geen haalbare zaak meer is, vervang dan liever het hele deel. Als het oude verwijderd is, let dan even op hoe het er met de kopse vlakken van de verticale stijlen voorstaat. Zijn ze nog redelijk gezond, strijk ze dan meteen af met twee componentenlijm en laat die uitharden.
