Met een scharnier kunnen twee voorwerpen draaibaar ten opzichte van elkaar verbonden worden. Een scharnier bestaat uit twee metalen plaatjes met ogen die in elkaar grijpen. Door een metalen pin worden de plaatjes bij elkaar gehouden. Er bestaan veel verschillende soorten scharnieren.
Het gewicht van de deur of het raam is allereerst van belang. Een zware buitendeur moet aan zwaardere scharnieren worden afgehangen. Soms moeten er zelfs vier scharnieren worden toegepast. Wanneer een deur of raam ver naar achteren is geplaatst, zou de deur of het raam bij het openen beschadigen doordat deze tegen de scherpe rand van de muur stuit. De vakman spreekt dan van een diepe negge. Moet een deur toch geheel open kunnen draaien, dan dient u scharnieren toe te passen met een verlengd blad.
Wanneer deur of raam naar binnen draait, kunnen eenvoudige scharnieren met losse pennen worden gebruikt. De scharnieren zitten dan immers ook binnen zodat een mogelijke inbreker er niet bij kan om de pennen uit de scharnieren te halen en het raam of de deur eruit te tillen. Bij naar buiten draaiende deuren of ramen zitten de scharnieren ook aan de buitenkant, dus kan een ongenode bezoeker trachten de scharnier pennen te lossen en de deur of het raam te verwijderen.
Wanneer paumelles zijn toegepast, kan dit echter niet. Bij een paumelle, die geen losse pen heeft, kan de deur alleen uit het kozijn worden getild als de deur geheel is geopend. Past u toch scharnieren toe met losse pennen, dan moet u dievenklauwen plaatsen. Dit zijn metalen pennen die in de deur worden aangebracht aan de scharnierzijde. In het kozijn is een gat geboord met een verzonken sluitplaatje erover. Bij het sluiten van de deur draait de dievenklauw in het geboorde gat. Nu kan de deur niet meer uit het kozijn worden genomen wanneer de scharnierpennen worden verwijderd (en de deur op slot zit, maar dat spreekt vanzelf).
Voor naar buiten draaiende ventilatieklepjes en kleine ramen zijn er scharnieren met een dievenpin. Aan het ene schamierblad zit een pen: bij het sluiten draait deze in een opening die in het andere schamierblad is gespaard.
