Vocht in uw huis is in ons vochtige klimaat, waar het water in alle jaargetijden met bakken uit de hemel kan vallen snel een probleem. Een lekkend dak is vaak relatief gemakkelijk op te sporen en te repareren, maar wat te doen met vocht in de kelder, of vochtige muren en vloeren?
Zo ziet een vochtige muur er vaak uit: de blazen ontstaan doordat de verflaag het vocht niet doorlaat.
Zelfs in een nieuwbouwhuis kunt u geconfronteerd worden met vocht-uitslag, schimmels, afbladderende verf en muffe geurtjes. Vocht in uw huis kan de constructie aanzienlijke schade toebrengen: houten balken kunnen gaan rotten, en omdat bevroren water uitzet als het ontdooit, kan het gewapend beton en metselwerk grondig vernielen. En – wat veel mensen niet weten – een vochtige muur of spouwisolatie isoleert aanzienlijk slechter dan een droge.
Voor de vochtbestrijding is het essentieel te weten waar het vocht vandaan komt: het kwaad moet zoveel mogelijk aan de bron worden bestreden. Hebt u een vochtige vloer of muur, dan kan dat door water van boven (zoals een lekkend dak of een slecht gesealde douche), vanuit de fundering (optrekkend vocht), van buiten (doorslaande muren), van binnenuit (condens) of door een lek in een waterleiding in de muur zelf worden veroorzaakt.
Vochtplekken die het gevolg zijn van een lekkend dak of een lekkage in water- of afvoerleidingen kunnen natuurlijk alleen bestreden worden door de oorzaak op te heffen – ook al kan dat veel hak- en breekwerk met zich meebrengen. Gewoonlijk worden dergelijke lekkages immers steeds erger, niet minder; ze veroorzaken meestal duidelijk afgebakende, kletsnatte plekken. Om te controleren of er een waterleiding in de buurt loopt, kunt u met een metaaldetector de muur aftasten.
Wat te doen bij condens
Er zijn twee oorzaken aan te wijzen voor condens: onvoldoende ventilatie en relatief koude oppervlakken. Moderne woningen, die vaak zijn gebouwd met het oog op optimale warmte-isolatie – en dus bij wijze van spreken potdicht zijn – schieten soms tekort in ventilatiemogelijkheden; damp die bijvoorbeeld in badkamers en keukens ontstaat, wordt onvoldoende afgevoerd en kan neerslaan op een koele muur. Vergeet niet dat ook mensen via adem en transpiratie een flinke hoeveelheid waterdamp produceren. Oudere huizen lijden vaak aan een gebrekkige isolatie, waardoor de muren zó koud kunnen worden dat het vocht dat de warme lucht in huis bevat er spontaan op condenseert.
Ook scheuren kunnen het resultaat zijn van vocht in huis.
Om condens te bestrijden zijn een betere ventilatie en isolatie van de ruimte de aangewezen weg. Voor kelders, wc’s en badkamers zijn ventilatoren met een tijdschakel-mechanisme (deze worden ingeschakeld met bijv. de lichtschakelaar) vaak al een afdoende oplossing. Wilt u de kelder of een ander raamloos vertrek continu, maar niet te sterk ventileren, dan is een zogenaamde computer-ventilator een goede mogelijkheid. De zwaardere modellen zijn betrouwbaar en geruisloos, en gebruiken weinig stroom (7-13 W). Als luchtkoker is heel goed dunwandige pvc- of flexibele aluminiumpijp van 100 mm diameter te gebruiken. Pas op de buitengevel ventilatieroosters met losse lamellen toe, om te voorkomen dat het bij storm ook in uw kelder of badkamer gaat waaien.
Isolatie is een verhaal apart. In verband met het gevaar van condens is het van het grootste belang dat een eventuele dampremmende laag op de juiste plaats wordt aangebracht. Glas- of steenwol-matten mogen dan ook nooit binnenstebuiten worden gemonteerd. Zoals ik hierboven al heb gezegd: nat isolatiemateriaal verliest zijn functie; bovendien zal het zeer snel gaan rotten. Als u daarmee wordt geconfronteerd – en lekkages of constructiefouten kunnen worden uitgesloten -loont het vaak de moeite de afvoer van (gevel)kachels, boilers en cv-installaties eens grondig te inspecteren. Dergelijke apparaten produceren geweldig veel vocht, en als dat in uw spouw terechtkomt, levert dat gegarandeerd problemen op.
Doorslaande muren en optrekkend vocht
Het onderscheid tussen doorslaande muren en optrekkend of zakkend vocht kan soms alleen door een expert worden gemaakt. Bij doorslaande buitenmuren – vaak op het westen of noordwesten – absorbeert de muur de regen: het water trekt door de muur heen en veroorzaakt vochtplekken aan de binnenzijde. Spouwmuren zijn in principe ondoorlaatbaar voor water, maar door slordigheden tijdens de bouw – een paar klodders specie op een spouwanker zijn genoeg – kan er toch contact tussen buiten en binnenmuur ontstaan dat vochtoverlast veroorzaakt. Ook het onoordeelkundig volschuimen van de spouw kan problemen veroorzaken.
Vochtige muren behandelen, kan op verschillende manieren. Door de gevel aan de buitenzijde te voorzien van een waterafstotende laag pakt u het probleem bij de bron aan. Er bestaan verschillende soorten transparante muur-coatings op basis van siloxanen of siliconenharsen, die tamelijk overdadig moeten worden opgebracht – liefst met een spuit. Algen en mos moeten eerst grondig worden verwijderd. Is het behandelen van de muur aan de buitenzijde onmogelijk of ongewenst, dan kunt u desnoods uw toevlucht nemen tot het coaten van de binnenmuur. Daarvoor zijn producten verkrijgbaar die direct op een vochtige muur kunnen worden aangebracht.
Vocht in uw huis dat uit de fundering in een binnen- of buitenmuur omhoog trekt, is moeilijker te bestrijden. In niet al te ernstige gevallen kan een binnenmuurcoating worden gebruikt, maar soms zijn ingrijpender maatregelen noodzakelijk. Een mogelijkheid is het uithakken van een sleuf in de muur op vloerniveau, en deze te vullen met vochtiso-lerend materiaal, het zogenaamde onderkappen. Een goed alternatief voor deze bewerkelijke oplossing is het aanbrengen van een vochtschild door de muur aan de onderzijde te injecteren met een waterafstotende substantie. Hoewel het een operatie is die een doe-het-zelver in principe ook kan uitvoeren, lijkt het meer iets voor de vakman.
Een isolerend voorstrijkmiddel is onontbeerlijk als u dergelijke vochtvlekken wilt overschilderen – maar neemt natuurlijk de oorzaak van het probleem niet weg.
Vochtbestrijding in kelders
Echt kurkdroge kelders zijn er in de delen van Nederland en België met een hoge grondwaterstand waarschijnlijk maar weinig te vinden. Daarvoor moeten de wanden en de vloer tot een soort waterdichte kom zijn gemaakt, bij voorkeur door een waterdichte laag aan de buitenzijde. Bitumineuze materialen (dakleer, etc.) die in het verleden vaak gebruikt werden, blijken na verloop van tijd altijd te gaan lekken. De beste oplossing voor vochtisolatie onder de grond is een Kos-pleisterlaag, een waterdichte cement -kunststof coating.
Om die aan de buitenzijde aan te brengen moeten de muren en vloer van de kelder worden vrij-gegraven, wat – als het al kan -een heel tijdrovende en kostbare geschiedenis is. Een KDS-coating kan echter ook aan de binnenzijde van de kelder worden aangebracht (liefst in meerdere lagen, met een totale dikte van minimaal 5 mm). Waterdoorlatende barsten moeten eerst met bijvoorbeeld snelcement worden gedicht. Ook met (aanzienlijk duurdere) epoxy-coatings kan vochtoverlast van binnenuit worden bestreden. Het nadeel van deze methode is dat het beton of metselwerk van de kelder doordrenkt blijft met water, wat weer tot vorstschade en andere ellende kan leiden.
Doet het vochtprobleem in uw kelder zich vooral voor aan de ‘regenzijde’ van het huis, dan is het waarschijnlijk dat het wordt veroorzaakt door een slechte drainage: het hemelwater dat van de muur afdruipt, wordt niet goed afgevoerd, maar dringt er ondergronds in door en komt in de kelder of kruipruimte weer te voorschijn. Graaf in zo’n geval een brede en diepe sleuf langs de muur, maak de muur en de fundering waterdicht met bijvoorbeeld KDS-pleister en stort de ‘sloot’ vol met kiezel. Indien nodig kan daar nog een drainagebuis in worden gelegd. En het vocht in uw huis zal langzaam verdwijnen.
Als uw vochtprobleem niet zo ernstig is, en zich beperkt tot een muffe keukenkast of een enigszins klamme keldermuur, kunt u heel gemakkelijk en goedkoop geholpen zijn met een zogenaamde vochtvreter – een reservoir met vochtabsorberende kristallen die oplossen in het water dat ze aan de lucht onttrekken. Het reservoir moet wel regelmatig worden geleegd en om de twee a drie maanden moeten de kristallen worden vervangen. Veel succes met het tegengaan van het vocht in uw huis.
