Een waterpas is een gereedschap om horizontale en/of verticale lijnen uit te zetten of te controleren. Het eenvoudigste waterpas is voorzien van één zgn. libel voor horizontale meting; vele uitvoeringen hebben twee libellen waaronder één voor verticale meting. Er zijn ook waterpassen met nog een derde libel waarmee onder 45 graden kan worden gemeten
De libel is een ‘glaasje’ (tegenwoordig overwegend van kunststof) waarin een vloeistof zit; het is niet helemaal met die vloeistof gevuld zodat er een luchtbel in aanwezig is. Wanneer die precies tussen de twee markerings streepjes zit, is de stand van het waterpas exact horizontaal dan wel verticaal (resp. 180 en 90 graden). Er zijn talrijke types en uitvoeringen, in lengten vanaf 10 cm (zakwaterpas) tot meer dan 2 m. Hoe langer hoe nauwkeuriger, en hoe duurder. De meeste zijn tegenwoordig geheel van kunststof. Met lijnwaterpassen en slangwaterpassen kan (uitsluitend horizontaal) over grote afstanden worden gemeten. Ook is er nog een heel kleine soort met twee haaks t.o.v. gestelde libellen verkrijgbaar waarmee koelkasten, elektronische apparatuur enz. zuiver horizontaal kunnen worden gesteld.
