Bij messen voor houtbewerking denkt u waarschijnlijk in de eerste plaats aan het afschrijfmes. Toch zal een echte doe-het-zelver meer messen nodig hebben, sommige met heel specifieke functies. Enkele zien er in uw ogen misschien nauwelijks als een mes uit, maar allemaal hebben ze metalen lemmeten en zijn ze in de eerste plaats bestemd voor snijden.
Afschrijfmessen
Een afschrijfmes is ervoor bedoeld om zaaglijnen af te schrijven door de oppervlaktevezels van het hout lichtjes door te snijden, waarmee tevens een aanzet voor de zaag ontstaat. De ingesneden lijn markeert niet alleen de zaagsnede, maar zorgt er bovendien voor dat het hout niet splintert bij het zagen. De messen zijn meestal zo’n 20 cm lang en geven een veel fijnere lijn dan een potlood.
Ze worden in de regel gebruikt in combinatie met een stalen meetlat, richtliniaal of winkelhaak en hebben een éénzijdige snede, zodat ze tegen
de stalen lat kunnen worden gedrukt, wat de precisie bevordert. Er zijn speciale uitvoeringen voor linkshandigen. Afschrijfmessen zonder punt worden ook veel gebruikt. Ook die hebben een éénzijdige snede, naar keuze links of rechts.
Ten slotte zijn er nog messen met een verstelbaar dubbel lemmet, met stelschroef en blokkeerknop. De afstand tussen de bladen is meestal instelbaar van 3 tot 19 mm. U kunt daarmee evenwijdige lijnen trekken, pen-gatverbindingen afschrijven en smalle strips fineer afsnijden voor inlegwerk.
Afschrijven
Hobbymessen
Veruit het populairste hobbymes is het stanleymes, met verwisselbare lemmeten die in het handvat worden bewaard. Een onmisbaar stuk gereedschap in elke thuiswerkplaats en bruikbaar voor vele doeleinden, inclusief afschrijven.
Erg handig is ook de scalpel. Nauwkeuriger en dieper snijdend dan een hobbymes is een scalpel ideaal voor het uitsnijden van mallen, voor diep houtsnijwerk en voor het snijden langs ingewikkelde lijnen. Scalpels zijn er met allerlei handvatten en hebben verwisselbare lemmeten.
Andere messen
Veel doe-het-zelvers bezitten een stopmes. Het lemmet heeft een speciaal gevormde punt om het ‘afsnijden’ gemakkelijker te maken. Dat betekent datje het mes terug kunt trekken zonder de verse stopverf te beschadigen, bijvoorbeeld bij het inzetten van ruiten.
Het plamuurmes is een bekend behangerswerktuig met een buigzaam, veerkrachtig lemmet dat ideaal is voor het aanbrengen van vulmiddelen om kwastgaten, scheuren en vlekken in het hout weg te werken. Ze zijn er in allerlei soorten en maten. Vaak worden plamuurmessen verward met afsteekmessen, die echter een dikker, minder buigzaam lemmet hebben.
Praktische tips
- Oefen nooit zware druk uit op een scalpel of hobbymes. Het blad zou kunnen afbreken en er zouden stukjes in uw oog kunnen komen.
- Zorg er altijd voor dat de hand waarmee u het mes niet vasthoudt zich achter het mes bevindt. Dat voorkomt verwondingen als het lemmet uitschiet.
