Een blokschaaf is een gereedschap om hout glad en op maat te schaven. De belangrijkste onderdelen zijn het blok (het eigenlijke schaaflichaam) en de beitel. De beitel van de moderne schaaf bestaat uit twee delen: de schaaf- en de keerbeitel. Laatstgenoemde breekt de houtspaan en helpt deze afvoeren.
De blokschaaf is tot ca 25 cm lang; langere schaaftypes heten voorloper en rijschaaf.
De houten blokschaaf wordt nog altijd gefabriceerd, hoewel de stalen schaaf, die al een eeuw oud is, aanzienlijk veld heeft gewonnen. Het voordeel van de stalen schaaf is dat hij gemakkelijker en fijner kan worden ingesteld, en dat het blok onvervormbaar is. Er zijn talloze uitvoeringen, waaronder ook heel kleine schaafjes voor het schaven van kops hout, formica enz.
