Natuurkundige principes
Kleefstoffen zorgen voor een duurzame verbinding tussen twee onderdelen die (weer) samengevoegd moeten worden. Hier dient men niet op het standpunt te staan dat een universele lijm ook alle plak-problemen oplost. Er bestaan op goede gronden diverse lijmsoorten met verschillende fysieke eigenschappen, waarmee men bij het proces rekening moet houden. Het te lijmen oppervlak kan evenzo allerlei verschillende eigenschappen hebben, wat consequenties heeft voor de kwaliteit van de verbinding.
Adhesie en cohesie
Achter deze twee moeilijk klinkende begrippen verbergen zich twee heel eenvoudige eigenschappen, die u vast en zeker in het dagelijks leven kent. Adhesie betekent de hechting die al ontstaat als twee oppervlakken aan elkaar vast komen te zitten zodra ze contact met elkaar hebben. Dat is bijvoorbeeld al het geval bij twee op elkaar liggende glasplaten of bij plaatjes van kunststoffolie die op het raam geplakt kunnen worden. Op vlakken die niet schoon, vet- en stofvrij zijn, worden de adhesie-krachten al minder, in het ernstigste geval zijn ze geheel afwezig.
Als men lijm op de contactplaats aanbrengt, overbrugt de lijm de nauwe spleet tussen beide onderdelen. Pas nadat de verse lijm geheel gedroogd is, kan men het verlijmde vlak volledig mechanisch belasten. De lijm kan op twee manieren uitharden. Ofwel er verdampt na enige tijd een organisch oplosmiddel of water, ofwel er is sprake van een chemische reactie tussen twee bestanddelen.
Of de verbinding ook werkelijk houdt zoals beloofd wordt, hangt dan van de lijm en de toestand van de lijmplaats af. Hoe hechter de afzonderlijke lijm moleculen na het uitharden met elkaar verbonden zijn (cohesie), hoe steviger de verbinding is. Op de verpakkingen wordt deze eigenschap ‘eindhechting’ of ‘lijmkracht’ genoemd.
Lijmoppervlakken prepareren
Oude verflagen, coatings en los of vreemd materiaal (zoals bijvoorbeeld roest, stof, vuil) dienen geheel verwijderd te worden. Als de lijm dit vereist, moeten de oppervlakken zelfs met alcohol of thinner ontvet worden. Zulke oppervlakken mag u dan natuurlijk niet meer aanraken, want ook het vet van de huid kan de werking verminderen.
Algemene lijmtips
Op het geprepareerde oppervlak kan nu de lijm volgens de aanwijzingen van de fabrikant opgebracht worden (een- of tweezijdig, spaarzaam of overvloedig). Bij sommige soorten (zoals contactlijm) moet na het opbrengen ervan eerst nog een inwerk tijd in aanmerking genomen worden, voordat de beide onderdelen op elkaar gedrukt kunnen worden. Volg hierbij de instructies van de fabrikant. Bij contactlijm moeten de materialen krachtig op elkaar gedrukt worden, de hechting direct al heel groot.
Sterke eindhechting
Als je iets aan elkaar plakt, wil je natuurlijk dat dit ‘voor de eeuwigheid’ houdt. Zodra de lijm geheel is gedroogd, is de maximale hechting bereikt. Deze kan door niets meer verhoogd worden. Bij sommige soorten (bijvoorbeeld twee componenten) kan de uiteindelijke hechting door verwarming bij het proces aanzienlijk vergroot worden. Op de verpakking staat meestal welke lijmen daarvoor geschikt zijn.
Secondelijm is, zoals de naam zegt, al na een paar seconden uitgehard. De eindhechting is daarbij reeds maximaal en correcties zijn niet meer mogelijk. Daarom kunt u met deze soort materialen als kunststof, acrylglas, metaal en glas plakken, waarbij andere soorten het laten afweten. Voor poreuze of rekbare stoffen (leer, rubber ed.) kun je daarentegen beter een flexibele contactlijm gebruiken.
Veilig omgaan met lijm
Elke lijm moet na gebruik weer goed gesloten, koel bewaard (maar niet onder 5 °C), en beslist buiten bereik van kinderen gehouden worden. Vooral bij lijmen die heel snel sterk hechten, is bijzondere voorzichtigheid geboden. De damp van de stoffen die een organisch oplosmiddel bevatten, moet niet ingeademd worden. Ze mogen alleen in goed geventileerde ruimtes gebruikt worden.
